Phần lớn các hồ thủy điện đã tiệm cận mực nước chết hoặc dưới mực nước chết, ảnh hưởng lớn đến việc phát điện cũng như cung cấp nước cho hạ du. Ghi nhận của EVN tại một số hồ thủy điện miền Bắc, miền Trung.

Nhà máy Thủy điện Sơn La – Thủy điện lớn nhất Đông Nam Á với tổng công suất 2.400MW đang đối mặt với tình trạng khô hạn chưa từng có. Ngày 6/6/2023, mực nước trong hồ thủy điện Sơn La ghi nhận ở mức 174,93m, thấp hơn mực nước chết và thấp hơn 40,07m so với mực nước dâng bình thường. Đây là mực nước thấp nhất kể từ khi nhà máy đưa vào vận hành.

Mùa nắng nóng năm 2023, trong nhiều thời điểm, Nhà máy Thủy điện Lai Châu (1.200MW) đã phải vận hành dưới mực nước chết.

Trong cơ cấu nguồn cung cấp điện cho miền Bắc, thủy điện chiếm tỷ trọng đến khoảng 43,6%. Tuy nhiên, tính đến ngày 6/6/2023, công suất khả dụng của thuỷ điện miền Bắc là 3.110MW, chỉ đạt 23,7% công suất đặt. Trong ảnh: sáng 8/6/2023, hồ thủy điện Tuyên Quang chỉ còn cách mực nước chết 0,91m.

Đến đầu tháng 6/2023, tổng công suất không huy động được của các nguồn thủy điện miền Bắc ở mức 5.000MW. Trong ảnh: Sáng 8/6/2023, Thủy điện Bản Chát chỉ cách mực nước chết 0,92m.

Nhà máy Thủy điện Huội Quảng (công suất 520MW) cũng đã tiệm cậm mực nước chết (368m). Mức nước tại thời điểm sáng 8/6/2023 là 368,37m.

Hồ Thủy điện Thác Bà đã về dưới mực nước chết, với ghi nhận sáng 8/6/2023 là 45,65m, thấp hơn 0,35m so với mực nước chết.

Thuyền, nhà nổi, vó, bè người dân nằm phơi nắng giữa lòng hồ trơ đáy

Ngược đập thủy điện Sơn La chừng 200km, chúng tôi tới thị xã Mường Lay – điểm cuối của hồ thủy điện Sơn La. Đây cũng là nơi hội tụ của sông Đà, sông Nậm Na và suối Nậm Lay (thị xã Mường Lay, tỉnh Điện Biên).

Cả một khu vực lòng hồ rộng lớn đang trong tình trạng cạn trơ đáy. Thuyền, nhà nổi, vó, bè của người dân nằm phơi nắng giữa lòng hồ. Những đàn trâu, bò đang gặm cỏ giữa lòng hồ thủy điện.

Ông Vàng Văn Vượng, người dân vùng lòng hồ thủy điện Sơn La (thị xã Mường Lay), cho biết những năm trước lòng hồ có rút nước nhưng vẫn còn chừng 1-2 mét nước, tuy nhiên năm nay thì cạn khô, người dân có thể đi bộ qua sông.

“Từ khoảng tháng 4, nước bắt đầu rút nhanh. Lòng hồ cạn ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống mưu sinh của người dân. Mọi năm có nước chúng tôi còn kiếm tôm, tép bán mưu sinh qua ngày, nhưng năm nay cả bè, thuyền bỏ phơi dưới lòng hồ nứt nẻ” – ông Vượng cho biết.

Còn ông Đoàn Duy Quân, trạm trưởng Trạm thủy văn Mường Lay (Điện Biên), cho biết lưu lượng nước về hồ Sơn La đoạn qua Mường Lay giảm 40-50% so với trung bình nhiều năm.

Lưu lượng nước về hồ từ đầu năm đến nay đo được lớn nhất 1.500m³/s, thời điểm này chỉ còn hơn 10m³/s. Kể từ khi hồ Sơn La tích nước đến nay, đây là thời điểm lưu lượng nước về hồ nhỏ nhất. Chính vì vậy, thời điểm này mực nước hồ Sơn La chỉ ở mức 175m, thấp hơn thời điểm mực nước thấp nhất trung bình các năm từ 10-15m” – ông Quân nói và cho biết dự báo khô hạn còn kéo dài tới hết tháng 6.