Thời điểm giữa năm 2019, một người bạn rất thân của tôi đã ngỏ ý mời tôi hợp tác mua đất đầu tư. Anh ấy hào hứng kể về một lô đất vườn, cách trung tâm TP HCM tầm 200 km, gần trung tâm xã, được rao bán giá 2,75 tỷ đồng cho một hecta. Anh ấy thao thao bất tuyệt về tiềm năng của mảnh đất này, nếu tôi đồng ý đầu tư, mỗi người 50% thì chỉ trong vài năm tới, lời tiền tỷ dễ như lấy kẹo trong túi.

Cũng là một người đầu tư, không dám nhận là nhiều kiến thức hay vốn lớn, tôi kiểm tra tiềm năng mà anh ấy nói qua kinh nghiệm của bản thân. Tôi đã dành ra ba buổi cuối tuần lái xe về khu đất đó để quan sát tình hình. Tôi xem ở đó có khu công nghiệp nào không, nếu không thì có nhiều xí nghiệp, công ty không?

Tôi ngồi quan sát khu chợ xã để xem sức mua của người dân ở đó tới đâu. Tôi lân la các quán cà phê gần đó, chị bán hàng than mỗi ngày bán chưa đến hai chục ly nếu không có khách vãng lai. Nhìn vào nhịp sống người dân, tôi đoán khu vực này trong tương lai 5-10 năm không thấy có tiềm năng gì và mức giá đưa ra là quá cao. Mua về để làm gì? Đầu tư trồng cây? Cho thuê được bao nhiêu tiền?

Mặc những lời phân tích, bạn tôi vẫn tin tưởng vào sự tiềm năng và mượn thêm tiền của hai, ba người thân để mua. Thời điểm đất sốt, giá được đẩy lên, bạn tôi hào hứng khoe có người hỏi mua với giá 3 tỷ rồi 5,5-6 tỷ đồng.

Tin tưởng vào thứ gọi là tiềm năng to lớn và mượn tiền người thân không quá áp lực lãi vay, bạn tôi không hài lòng với số tiền lời đó nên quyết định chờ giá tăng thêm. Tuy nhiên, khi cơn sốt trôi qua chóng vánh, giá trị của mảnh đất đó đã trở nên vô định. Hiện nay, theo lời kể của bạn tôi, một số người hỏi mua với giá trên dưới 2 tỷ đồng, nhưng chưa chắc liệu họ sẵn lòng mua hay không.

Mỗi khi cơn sốt đến và đi, có người đổi đời nhưng cũng có người khóc thầm. Hệ lụy của cơn sốt này thường mất vài năm để phục hồi. Có những khu vực đất “chết yểu” hàng chục năm vì thiếu cơ sở hạ tầng và công trình không hoàn thiện là vì thế.

Lịch sử thị trường luôn lặp lại nhưng thời gian chu kỳ 10 năm khiến nhiều người hay quên. Mỗi khi sốt đất là nhiều người lại ùa nhau đi mua mà không nghĩ ngợi gì, vì tiền lời khủng đã làm họ hoa mắt.

Còn trường hợp của bạn tôi, bây giờ tự định giá lô đất đó có giá khoảng 7 tỷ đồng, rất kiên định và lạc quan về điều đó bởi hai điều: Thứ nhất, nếu chấp nhận giảm giá, bán lỗ thì thừa nhận bản thân thất bại. Thứ hai, phải giữ giá để tránh việc bán lỗ, làm cớ để gia hạn nợ với người thân mà thôi.